Niet kunnen ontspannen: over stress en loslaten
- door Heleen Kruitbosch
Niet kunnen ontspannen: over stress en loslaten
Heb jij vaak last van spanning en stress, dan ben je niet de enige, want veel mensen hebben het probleem dat ze zich niet kunnen ontspannen. Wanneer je overdag veel stress hebt, kan het lastig zijn om ‘s avonds die spanning weer los te laten. Een groot deel van de mensen blijft piekeren en malen, en stress kan zich vastzetten in je lichaam.
Wanneer je langere tijd niet kunt ontspannen, kan dit zowel geestelijk als lichamelijk klachten veroorzaken. In dit artikel kijken we o.a. naar wat de gevolgen zijn van niet kunnen ontspannen en hoe je stress uit je lichaam kunt krijgen.
Hoe stress je leven in sluipt
Druk druk druk, dat hoor je vaak om je heen tegenwoordig. En misschien merk je dat dit ook wel vaak voor jezelf geldt. Het tempo van het dagelijks leven ligt hoog en er worden veel eisen aan je gesteld. Werk, studie, je eigen gezin, sporten, alles vraagt je aandacht.
Het kan zijn dat ook jouw agenda vol staat met afspraken en to-do lijstjes. Dat zorgt er helaas wel voor dat je continu een druk voelt om alles te doen en af te maken. De kans is groot dat je daardoor maar moeilijk kunt ontspannen. Hoe kun je rustig op de bank zitten als je de hond nog moet uitlaten, die mail nog moet versturen, een planning moet maken? Je neemt die zorgen en eisen mee naar huis en ze houden je bezig als je eigenlijk wilt ontspannen.
Maar een hoge druk op de ketel is niet makkelijk vol te houden. Het kost enorm veel energie en de continue spanning kan op den duur klachten gaan veroorzaken. Eerst zijn dat lichte klachten, die nog niet zo storen. Maar als het je niet lukt om goed te ontspannen, heb je kans dat je steeds meer klachten gaat ontwikkelen.
Je lichaam geeft daarmee signalen dat het niet goed met je gaat. Je hebt nu echt last van stress. Een spanning die zich maar blijf opbouwen. Maar hoe krijg je die stress uit je lichaam, hoe kun je beter leren te ontspannen?
Hoe krijg je stress uit je lichaam?
Om erachter te komen hoe je je stress kunt loslaten, is het van belang om er eerst achter te komen hoe stress eigenlijk in je lichaam komt. Zoals gezegd ontstaat stress doordat je je onder druk voelt staan. Je moet zoveel en vaak is er te weinig tijd om alles te doen.
Je lichaam reageert op die spanning alsof er een werkelijke dreiging aanwezig is. Dat komt omdat het lichaam geen onderscheid kan maken tussen jouw angst om een deadline niet te halen en een echt gevaarlijke situatie. Daarom maakt je lichaam een dosis hormonen aan om je te helpen om te gaan met de stress, zoals adrenaline en cortisol. Dit zorgt ervoor dat je hart en ademhaling versnellen en je spieren zich aanspannen. Je bent klaar voor de actie.
Het probleem is echter dat veel van onze problemen niet opgelost kunnen worden met wat fysieke actie. Wegrennen of in een boom klimmen helpen niet als je stress voelt vanwege een moeilijke speech die je moet geven. Deze stresshormonen zijn bedoeld voor kortdurende, dreigende situaties. De stress die wij in het dagelijks leven ervaren is helaas vaak chronisch. We hebben hier vaak continu last van.
Wanneer je je lichaam geen tijd en ruimte geeft om stress uit je lichaam te krijgen, merken veel mensen op een bepaald punt dat ze zich niet meer kunnen ontspannen. Juist ontspannen is nodig om die stresshormonen kwijt te raken. Uiteindelijk kan deze langdurige spanning zorgen voor problemen.
Wat zijn de negatieve gevolgen van niet kunnen ontspannen?
Stress heeft een slechte naam, maar het is niet altijd slecht voor je. Er is gezonde stress en chronische stress. Gezonde stress is kortdurende spanning, die je de energie en mentale boost geeft om iets te doen dat je moeilijk of uitdagend vindt. Denk maar aan de spanning die je voelt als je klaar zit voor een examen of aan de startlijn staat voor een hardloopwedstrijd. Het is de stress die je doet beseffen dat je iets belangrijks gaat doen en de stresshormonen zorgen ervoor dat je lichaam klaar is voor de prestatie. Als de spanning niet te hoog is, zal stress je dus helpen.
Chronische stress is echter anders. Deze is aanhoudend en kan op den duur je gezondheid ondermijnen. Heb je langere tijd last van stress, dan geeft je lichaam dit aan met signalen, zoals bijvoorbeeld hoofdpijn, nekpijn, misselijkheid of een hoge bloeddruk. Veel mensen merken deze signalen helaas niet op of negeren ze. De klachten zullen dan blijven toenemen. Het is de boodschap van je lijf dat je nu echt moet ingrijpen en de tijd moet nemen om te ontspannen.
Moeilijk kunnen ontspannen: Als stress je niet loslaat
Maar wat gebeurt er als het niet lukt om thuis te ontspannen? Je ervaart zoveel stress dat deze je niet loslaat, waardoor je ook thuis bezig blijft met je werkproblemen. Deze spanning heeft een grote invloed op je normale dagelijkse functioneren. Lichamelijke klachten eisen hun tol. Eerst kon je je urenlang zonder problemen concentreren. Nu ben je constant afgeleid en danst je aandacht van een onbeantwoord mailtje, naar je dochter die zo vaak hoofdpijn heeft of die rekening die nog niet betaald is.
Je slaapt slecht en ligt langer wakker in je bed dan dat je lekker in dromenland bent. En dat heeft allemaal ook weer zijn uitwerking op je emoties. Vrolijk zijn, wat is dat ook alweer? Die ochtend nog liep je te snauwen tegen je partner en heb je ongeduldig de miauwende kat van tafel gegooid. Stress verandert je in een gemeen en onaangenaam duiveltje.
De meeste mensen die veel last van stress hebben, merken dat ze ook geen plezier meer hebben in dingen die ze eerst wel leuk vonden. Ze gaan niet meer sporten en hebben geen zin meer in hun hobby’s.
Ze kunnen niet meer genieten van een mooie wandeling, een goed gesprek of etentje met vrienden. Onder invloed van stress kan het ook goed zijn dat je erg ongezond gaat eten. Vaak kies je voor die snelle pizza of geef je je over aan de verleiding van chocola, ijs, drop en ander feel-good food. De andere kant kan juist ook: dat je al je eetlust verliest en te weinig eet.
Als je zo’n last van stress hebt dat je niet meer kunt ontspannen, is het goed om naar de signalen van je lichaam te luisteren. Het heeft de alarmbellen doen luiden en die zou je serieus moeten nemen. Je mag je lichaam hiervoor bedanken, want nu kun je de aandacht aan jezelf geven en een stap terug doen. Het is tijd om voor jezelf te gaan zorgen en de hoognodige rust en ontspanning op te zoeken.
Wat te doen voor ontspanning?
Ontspanning is iets wat je jezelf niet kunt opleggen. Het is niet zo makkelijk als zeggen: En nu ben ik ontspannen! Hoe graag je ook zou willen op commando alles los te laten, dat werkt helaas niet. Maar hoe kun je dan wel tot ontspanning komen?
Stress accepteren
Als eerste is het goed om te beseffen dat je met jezelf in gevecht bent. Waarschijnlijk vind je het vreselijk irritant dat je gestrest bent en vind je dat je nu echt moet ontspannen. Je mag van jezelf geen stress hebben. Maar dit verzetten tegen het gespannen gevoel levert uiteindelijk alleen maar meer stress op. Het is dus goed om in eerste instantie te accepteren dat je nu zoveel stress voelt. De acceptatie van stress kan helpen om uiteindelijk toch meer tot ontspanning te komen, want je laat deze strijd los.
Vertrouwen op je eigen lichaam
Ten tweede kun je erop vertrouwen dat je lichaam van nature weer in balans zal komen. Chronische stress verstoort die balans, maar als je je lichaam de ruimte geeft, zal dit vanzelf kunnen herstellen. Soms kost dat wel wat tijd, maar je kunt vertrouwen op je lichaam.
Onderzoek je overtuigingen
Het is eveneens goed om je bewust te worden van bepaalde overtuigingen of regels die je jezelf oplegt. Vaak moeten we ontzettend veel en stellen we heel hoge eisen aan onszelf. Je herkent die gedachten vast wel.
“Ik kan nu echt niet gaan zitten. Kijk, daar ligt stof op de grond en boven ligt ook nog was voor de wasmachine.”
“Ik moet sporten, dat is gezond. Ik ben helemaal gesloopt, maar dat sportschool abonnement betaal ik niet voor niets. Ik ben niet lui, ik kan het best. Niet aanstellen, vanavond gewoon weer even goed slapen.”
Dit soort eisen leiden echter tot nog meer stress. Zeker als je van binnenuit voelt dat je eigenlijk behoefte hebt aan rust en ontspanning. Kijk eens of je niet te streng voor jezelf bent. En probeer een onderscheid te maken tussen regels en datgene wat je op dat moment eigenlijk nodig hebt.
Aandacht voor gezonde leefgewoonten
Om stress kwijt te kunnen raken is het aan te raden om extra aandacht te besteden aan gezonde leefgewoonten. Regelmatig rustig bewegen is goed om stress uit je lichaam te kunnen krijgen. Wandelen, fietsen en zwemmen zijn goede voorbeelden van milde vormen van beweging, die bijna iedereen kan doen. Zorg dat je gezond eet. Dat hoeven geen ingewikkelde maaltijden te zijn, maar wel met gezonde verse groenten en fruit. Met gezonde leefgewoonten ondersteun je je lichaam en geest en zorg je dat je weerbaarder wordt tegen stress.
Hoe blijf ik rustig en ontspannen?
Veel mensen hebben er af en toe last van dat ze zich niet kunnen ontspannen. Het gevoel dat stress in je lichaam veroorzaakt is vervelend, maar in principe is stress een normaal onderdeel van het leven. Het is wel belangrijk om een balans te vinden, waar bij stress en ontspanning elkaar meer afwisselen. Doe je dat niet, dan ga je een grens over en krijg je teveel last van stress. Kan jij moeilijk ontspannen? Lig je ‘s nachts wakker van je gepieker of voel je je continu onder hoogspanning staan? Dan wordt het tijd om het eens anders aan te pakken. Bij Angstmanagement leren we je graag hoe je op een andere manier kan omgaan met stress en spanning.
